آبسه مقعد یا آبسه آنورکتال، به بروز آبسه در اطراف مقعد و یا درست در سوراخ مقعد ( یا در جداره راست روده) اطلاق می شود. به بیانی دیگر می توان گفت هرگاه دهانه غده هایی که در نزدیکی مقعد هستند بسته شوند، غده دچار عفونت شده در نتیجه متورم و حاوی چرک خواهد شد و آبسه پدید می آید.

علل ایجاد آبسه مقعد

آبسه مقعدی در اغلب موارد به علت وجود باکتری های استافیلوکوک و اشرشیاکولی در ناحیه ی مقعد بروز کرده و گاهی اوقات نیز ناشی از برخی قارچ ها ایجاد می شود.به طور می توان گفت ایجاد آبسه در مقعد دو علت کلی دارد :

• عفونت های منتقله از راه جنسی
• غده های مقعدی مسدود شده

اما گروهی از افراد هستند که به علت دارا بودن شرایط خاص خود احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند از جمله ی آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• کولیت
• بیماری روده التهابی مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی
• دیابت
• دیورتیکولیت
• بیماری التهابی لگن (PID)
• رابطه جنسی مقعدی
• استفاده از داروهایی مانند پردنیزون
• ایدز
• بارداری
• سل
• آپاندیسیت
• شقاق مقعدی
• قرار دادن اجسام خارجی در داخل مقعد
• بیماری‌ های مقاربتی

علائم آبسه مقعد

این بیماری به سبب مشترک بودن علائم با بیماری سرماخوردگی ممکن است به اشتباه تشخیص داده شود، پس توجه به علائم و مراجعه به پزشک جهت تشخیص آن امری ضروری است. مهمترین علائم ایجاد آبسه در مقعد به این شرح است:

• درد به هنگام لمس راست روده یا درد ضربان دار
• تب
• قرمزی و التهاب و یا ورم بافت های اطراف مقعد
• بدن درد
• بی اشتهایی
• درد شدید در لبه مقعد
• یبوست یا درد ناشی از حرکات روده
• خروج خون و چرک

تشخیص و معاینه آبسه مقعد

اگر دچار علائم غیر قابل کنترل از این بیماری شده اید لازم است برای درمان آن اقدام نموده و به پزشک مراجعه کنید. تشخیص این بیماری از طریق معاینه بالینی توسط پزشک انجام می شود. در برخی موارد آزمایش خون، ادرار و تست های تصویربرداری خاص مانند MRI در تشخیص بیماری به پزشک کمک خواهند نمود. برای تشخیص آبسه مقعدی توجه به نکات زیر الزامی است.

• درد با ضربان در ناحیه ی رکتوم
• شواهد خارجی آبسه ( برای مثال سفتی قابل لمس یا حساسیت احساس درد در صورت لمس ناحیه ی مقعد و اطراف آن )
• شواهد سیستمیک ( مثل عفونت )

درمان آبسه مقعد

آبسه مقعدی در صورت عفونت و عدم تخلیه آن لازم است توسط پزشک متخصص در این زمینه تخلیه شود. پزشک با بهره گیری از بی حسی یا بیهوشی عمومی عفونت ایجاد شده را تخلیه می کند تا از شدت درد بیمار کاسته شود. پس از درمان لازم است همراه با مصرف چرک خشک کن های تزریقی و خوراکی،روزی 3 یا 4 مرتبه به مدت 20 دقیقه در لگن آب گرم حاوی بتادین بنشینید تا از عفونت مجدد زخم جلوگیری شود.سایر دارو های مورد نیاز پس از تخلیه آبسه مقعدی شامل داروهای ضد قارچ و مسهل است زیرا یبوست بیماری را تشدید می کند و لازم است مدفوع به طور کامل از بدن بیمار خارج شود تا از عود مجدد عفونت جلوگیری شود.

همچنین جهت کاهش درد آبسه مقعدی پس از تخلیه استفاده از صفحه های گرم کننده و کمپرس آب گرم و یا مصرف مسکن موثر است. بعد از درمان آبسه مقعد لازم است موارد زیر را رعایت نمایید:

• بهتر است تا بهبودی کامل از توالت فرنگی استفاده نکنید.
• با مصرف مواد غذایی حاوی فیبر از بروز یبوست جلوگیری کنید.
• پس از دفع مدفوع خود را با آب گرم بشویید.
• هیچ گاه دفع مدفوع را به تاخیر نیاندازید
• پیاده روی را جز فعالیت های روزانه خود قرار دهید.
• از مصرف صابون های معطر خودداری کنید.

درمان خانگی آبسه مقعد

استفاده از درمان های خانگی در برخی از موارد و در صورتی که میزان عفونت کم باشد، می تواند به درمان آبسه مقعد کمک نماید همچنین استفاده از این درمان ها می تواند میزان عفونت و التهاب ایجاد شده ناشی از آبسه را کاهش دهد. برخی از روش های درمان خانگی آبسه مقعدی به این شرح است:

زنجبیل

برای این منظور چند تکه زنجبیل تهیه نموده و آن قدر آن را بجوشانید تا نرم شده و به شکل خمیر درآید، سپس مقداری چربی یا پی گاو را ذوب نموده و با آن مخلوط کنید تا به شکل شیاف درآمده و هر شب مقداری از آن مورد استفاده قرار دهید.

آب کلم

آب کلم دارای ماده ای به گلوماتین است که در عملکرد طبیعی روده بسیار موثر خواهد بود،برای این منظور مقدار آب کلم را تهیه نموده و روزی یک الی دو بار میل کنید. آب کلم با نرم کردن مدفوع از ایجاد یبوست جلوگیری نموده و درد ناشی از آبسه مقعدی را کاهش می دهد.

کمپرس آب گرم

کمپرس گرم گردش خون در این ناحیه را افزایش داده و چرک و عفونت موجود در ناحیه ی درگیر را رقیق می نماید که این امر در کاهش درد ناشی از این بیماری موثر است. آبسه های کوچکتر به کمپرس آب گرم پاسخ مثبت داده و به سرعت درمان می شوند.

ویتامین C

این ویتامین نقش موثری در درمان آبسه مقعد داشته و آن را از پیشرفت و ایجاد فیستول مقعدی در امان می دارد، مصرف روزانه 1000 میلی گرم از این ویتامین توصیه می شود زیرا بیشتر از این مقدار موجب اسهال و آسیب بیشتر این بیماری می شود.

گیاه بارهنگ

برای استفاده از این گیاه برگ آن را در آب داغ بریزید و سپس خورد کرده و بر روی آبسه قرار دهید، محل ایجاد عفونت را به وسیله فویل بپوشانید. در کنار استفاده از این روش استفاده از دمنوش گیاه افسنطین نیز توصیه می شود.

سبوس گندم

مقدار سبوس گندم در یک پارچه توری بریزید، سپس آن را در چهار لیتر خیس کنید  و اجازه دهید برای 12 ساعت خیس بخورد، سپس بدون آنکه کیسه سبوس را خارج کنید آب آن را گرم نموده و برای 5 یا 6 دقیقه در آن بنشیند و سپس محل مقعد را به آرامی خشک کنید. این روش را باید روزانه تکرار کنید.

نارون

این گیاه یکی از بهترین درمان ها برای  کاهش التهابات آبسه مقعدی به شمار می رود، مصرف چای نارون لوله های گوارشی را با یک لایه محافظ مخاط پوشش می دهد و از آسیب های بیشتر آن جلوگیری می کند. اما این روش تنها جنبه کنترلی و حفاظتی داشته و در درمان قطعی این بیماری موثر نخواهد بود.

سنفیتون

این گیاه دارای گلبرگ هایی به رنگ های سفید، آبی و بنفش است که می توانید  آن را به صورت پودر و یا همراه با روغن جوانه گندم تهیه نموده و بر روی موضع استعمال کنید. این دارو علاوه بر تسکین علائم آبسه مقعدی از جمله کاهش درد می تواند در درمان این بیماری نیز موثر واقع گردد.

مصرف فیبر

مصرف این ماده غذایی کمک بسیاری به درمان این بیماری می نماید، زیرا که ایجاد یبوست جلوگیری خواهد نمود و این امر تاثیر بسیاری در درمان آبسه مقعد دارد.از جمله مواد دارای فیبر می توانیم  به انواع میوه ها و سبزیجات تازه، حبوبات، نان گندم و جو دوسر اشاره کنیم.

عرق بومادران

یکی از دیگر از مواردی که در درمان آبسه مقعد موثر است، عرق بومادران می باشد برای انجام این درمان لازم است مخلوطی از نصف استکان عرق بومادران و نصف استکان آلوئه ورا تهیه نموده و قبل از هر وعده غذایی مصرف کنید.

اسفرزه

برای انجام این روش درمانی لازم است، بعد از وعده های شام و نهار دو قاشق غذاخوری اسفرزه، را یک لیوان آب شیرین شده بریزد و اجازه دهید تا لعاب دهد و میل کنید. توجه داشته باشید بعد از خوردن آن حتما یک لیوان آب نیز میل کنید.

تبدیل آبسه مقعد به فیستول

در برخی از موارد ممکن است آبسه مقعدی به بیماری فیستول تبدیل شود و یا اینکه بدون هیچ نشانه ی قبلی از آبسه فرد به این بیماری مبتلا گردد.فیستول مقعدی را می توانیم اتصال غیر طبیعی میان دو بافت یعنی پوست اطراف مقعد و مقعد ( آنوس یا رکتوم ) معرفی کنیم. انواع فیستول به این شرح است:

• در صورتی که فیستول از عضله اسفنکتر خارجی بگذرد، از نوع HIGH است.
• در صورتی که فیستول مسیر کوتاهی داشته و اسفنکتر خارجی را در برنگیرد از نوع LOW می باشد.

پس از تخلیه آبسه حدود دو هفته زمان نیاز است تا علائم بیماری به طور کامل محو شوند اما در صورتی که دهانه ایجاد شده برای تخلیه ( چه به صورت خود به خودی و چه از طریق جراحی برای تخلیه ) بسته نشود، فیستول مقعدی ایجاد می گردد. این مجرای باعث می شود محتویات روده بزرگ به سطح پوست راه پیدا کرده و موجب عفونت و بروز مجدد آبسه مقعدی شود. بهترین راهکار درمان فیستول مقعدی، لیزر درمانی است.  برای آشنایی بیشتر با این روش درمانی به مقاله درمان فیستول با لیزر در کلینیک زارعی مراجعه کنید.

پیشگیری از ابتلا به فیستول با درمان آبسه مقعد

همان طور که ذکر کردیم یکی از مهمترین علل ایجاد بیماری های ناحیه ی مقعد مانند شقاق و فیستول، ابتلا به آبسه و عدم درمان به موقع آن می باشد از همین روی توصیه می کنیم، جهت پیشگیری از ابتلا به فیستول مقعدی در صورت مشاهده هر یک از علائم آبسه مقعدی مثل درد، تورم، قرمزی و … جهتدرمان آبسه مقعدی و جلوگیری از عفونت های شدید این بیماری به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

تا مدت ها تنها روش قطعی و موثر برای درمان فیستول مقعدی انجام عمل جراحی بود تا اینکه با پیشرفت علم و تکنولوژی پزشکان توانستند لیزر درمانی را برای درمان کشف کنند. در رابطه با درمان های خانگی و گیاهی باید بگوییم که هیچ کدام از این روش ها کارایی و تاثیر کافی را برای درمان قطعی آن ندارند و این روش ها صرفا جنبه ی درمان حمایتی و تکمیلی را دارا هستند.

آیا فیستول مقعدی درمان قطعی دارد؟

بله. این بیماری درمان قطعی دارد. با برش دادن پوست محل فیستول مقعدی و تخلیه ی کامل آن می توان کانال را برای همیشه مسدود ساخت و از بین برد. تا مدتها تنها روش درمان قطعی، سپردن بیماران به تیغ جراحی بود ولی امروزه روشی با نام لیزردرمانی برای درمان قطعی این بیماری کشف شده است که به  مراتب مطمئن تر و موثر تر است و عوارض بسیار کمتری نسبت به انجام عمل جراحی دارد.

درمان فیستول مقعدی با لیزر بدون عمل جراحی

تیغ جراحی برای هیچکسی خوشایند نیست آن هم در شرایطی که برای عمل فیستول مقعدی باشد. امروزه جایگزین مطمئن تر و بهتری برای عمل جراحی فیستول مقعدی وجود دارد که در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین میزان عوارض و خطر می تواند برای همیشه به این مشکل پایان دهد و از طریق روشدرمان فیستول با لیزر بدون عمل جراحی ، بدون درد و بدون خونریزی و بیهوشی امکان پذیر است.

هزینه درمان فیستول مقعدی با لیزر

در رابطه با هزینه ی درمان فیستول با لیزر که شاید برای بسیاری از شما دوستان سوال باشد باید بگوییم که این عمل کاملا سرپایی است و بدون نیاز به انجام بستری و بیهوشی صورت می گیرد از این رو هزینه ی آن به مراتب از هزینه های درمانی بیمارستان و انجام عمل جراحی پایین تر خواهد بود.

اما در رابطه با هزینه ی دقیق باید بگوییم که برآورد کردن دقیق هزینه ی انجام این کار نیاز به بررسی و انجام معاینات پزشکی دارد تا به طور دقیق مشخص شود که محل فیستول و اندازه ی آن چقدر است.

در ضمن اینکه لیزردرمانی فیستول مقعدی امکان بازگشت مجدد فیستول مقعدی را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد و به صفر می رساند در حالی که در روش عمل جراحی امکان بازگشت مجدد فیستول مقعدی وجود دارد از این رو شما 1 بار و برای همیشه بابت آن هزینه خواهید کرد.

درمان فیستول مقعدی با جراحی

درمان فیستول مقعدی با جراحی از روش هایی است که سالها برای درمان فیستول مقعدی توسط پزشکان انتخاب می شد و در حال حاضر هم با وجود روش های ایمن تری مانند لیزر درمانی همچنان این خط درمانی پابرجاست. برای انجام عمل جراحی فیستول مقعدی از تکنیک های متعددی استفاده می شود. هر تکنیک و روش مختص نوع خاصی از فیستول مقعدی است که بنا به تشخیص و صلاحدید پزشک شما انتخاب خواهد شد. این تکنیک ها به شرح زیر است:

• فیستولوتومی که در بیش از 90 درصد موارد فیستول مقعدی کاربرد دارد و با ایجاد یک برش باز طولی تمامی قسمت هایی که در اثر فیستول مقعدی تخریب شده اند به طور کامل تخلیه می شود.
• فلپ آدوانسمنت که مختص موارد بسیار خاص و وخیم است مانند افرادی که در خطر بی اختیاری مدفوع قرار دارند. در این روش با بریدن قسمت هایی از پوست رکتوم یا مقعد اقدام به ترمیم فیستول مقعدی می نمایند.
• پلاگین بیولوژیکی که با استفاده از بافت انسانی ( مخاط روده ی انسان ) پلاگین مخروطی شکلی ساخته می شود که آن را توسط بخیه به سر داخلی فیستول مقعدی متصل میکنند و از گسترش آن جلوگیری می نمایند.
• استن از قدیمی ترین تکنیک های جراحی فیستول مقعدی است. در این روش با قرار دادن یک نخ بخیه برای مدت 6 الی 12 هفته درون فیستول مقعدی قرار می دهند تا چرک و عفونت داخل آن تخلیه شود.

درمان گیاهی فیستول مقعدی

درمان گیاهی فیستول مقعدی شاید از بحث برانگیزترین موضوعات پیرامون این بیماری باشد. فیستول مقعدی با تخریب بافت ها و عفونت فراوانی همراه است که در صورت عدم درمان مناسب و رسیدگی های پزشکی می توان به شدت عفونی و دردناک شود. از این رو توصیه ی ما برای درمان فیستول مقعدی فقط خط درمان های پزشکی است.

درمان گیاهی صرفا می تواند در این میان جنبه ی حمایتی و تکمیلی را دارا باشد و با کاهش علائم و نشانه ها همه چیز را موقتا آرام جلوه دهد در حالی که با تاخیر انداختن روند درمان، فیستول مقعدی گسترش می یابد و شرایط وخیم تری را برای بیمار ایجاد می کند.

در کتب طب سنتی به خواص درمانی مواردی از قبیل عسل، پونه ی کوهی، سرکه ی سیب، سیر و روغن درخت چای برای کاهش علائم و نشانه های فیستول مقعدی اشاراتی شده است.

درمان فیستول مقعدی با عسل

عسل یکی از فوق العاده ترین خوراکی ها برای از بین بردن انواع عفونت ها و سموم بدن است. مصرف مداوم و روزانه ی عسل می تواند بسیاری از عفونت های بدن را از بین ببرد و برای تسکین درد و التهاب ناشی از فیستول مقعدی بسیار مفید است.

برای استفاده از خواص عسل می توانید از دو روش زیر استفاده کنید:

• 1 قاشق غذاخوری عسل را با 1 لیوان آب ولرم ترکیب کرده و 2 بار در روز آن را میل نمایید.
• عسل را به طور مستقیم بر روی محل فیستول مقعدی خود بمالید با پارچه ی تمیزی محل آن را بپوشانید و اجازه دهید جذب پوست شما شود.

مزیت درمان فیستول مقعدی با لیزر نسبت به سایر روش ها

عمل جراحی فیستول مقعدی تا سالها تنها روش درمانی ممکن برای پایان دادن به  مشکل فیستول مقعدی بود ولی با کشف روش لیزر درمانی پزشکان دریافتند که میزان موفقیت این روش درمانی به قدری بالاست که تمامی موارد درمانی توسط آن با موفقیت به سرانجام رسیده است و بیماران با کمترین میزان ممکن با عوارض و خطرات پس از انجام آن مواجه شده اند.

از این رو با اطمینان بیشتری این روش به عنوان مناسب ترین گزینه برای عمل جراحی فیستول مقعدی انتخاب شد.

اما چرا درمان فیستول با لیزر تا این حد توانست بیشترین درصد رضایت بیماران را کسب کند و بالاترین میزان موفقیت را در روش های درمانی کسب نماید:

• از جمله مزیت های درمان فیستول مقعدی با روش لیزر درمانی سرپایی بودن این روش است که بدون نیاز به انجام بستری در بیمارستان در کوتاه ترین زمان ممکن به زندگی روزمره ی خود باز می گردید.
• در حین لیزر درمانی هیچ اثری از خونریزی و درد وجود ندارد.
• در روش لیزر درمانی نیازی به انجام بیهوشی عمومی نیست و بیمار فقط تخت بیحسی موضعی قرار می گیرد.
• در روش لیزر درمانی اثری از تیغ جراحی نیست.
• در روش لیزر درمانی فیستول مقعدی نیازی به تعویض پانسمان نیست.
• پروسه ی درمانی توسط لیزر درمانی بسیار کوتاه است و بیمار کمترین مدت دوران نقاهت را تجربه می کند.
• در روش لیزر درمانی احتمال ابتلا به عفونت های بعد از عمل و بیماری هایی نظیر هپاتیت به 0 می رسد.
• در روش لیزر درمانی خبری از عوارض خطرناک و غیرقابل جبران مانند بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز روده نیست.

مراقبت های بعد از عمل فیستول مقعدی

برای جلوگیری از ایجاد عفونت و بازگشت مجدد بیماری و برای بهتر و سریع تر گذراندن دوران نقاهت بعد از عمل جراحی فیستول دسته ای از مراقبت ها و توصیه ها وجود دارد که رعایت کردن آنها باعث می شود که در مدت زمان سریع تری سلامتی خود را به دست بیاورید و به روند زندگی عادی خود باز گردید.

مراقبت های بعد از عمل فیستول مقعدی شامل موارد زیر است:

• مصرف مرتب داروهای آنتی بیوتیک
• نوشیدن 8 الی 9 لیوان آب در روز
• استفاده از منابع غنی فیبر مثل میوه ها و سبزیجات تازه
• درمان سریع یبوست در صورت ابتلا به آن
• انجام پیاده روی روزانه
• استراحت کافی
• پرهیز از نشستن و خوابیدن بر روی زخم
• تعویض پانسمان در فواصل زمانی معین
• شستن روزانه ی محل زخم با آب گرم و شامپوی بچه و خشک و تمیز نگه داشتن آن
• نشستن در ظرف آب گرم برای مدت 15 دقیقه در طول روز